Ο διαβήτης είναι μια πάθηση κατά την οποία η ποσότητα τη γλυκόζης στο αίμα είναι υπερβολικά υψηλή. Αυτό συμβαίνει όταν το σώμα δεν παράγει ινσουλίνη ή όταν η ποσότητα που παράγει δεν είναι αρκετή ή όταν η ινσουλίνη που παράγει δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που χρειάζεται για να μετατραπεί η γλυκόζη του αίματος σε ενέργεια. Υπάρχουν 2 τύποι διαβήτη.
Ο διαβήτης τύπου 1 παρουσιάζεται όταν το πάγκρεας σταματά τελείως να παράγει ινσουλίνη και συνήθως εμφανίζεται σε νεαρά άτομα. Αντιμετωπίζεται με υγιεινή διατροφή και τακτικές ενέσεις ινσουλίνης.
Διαβήτης τύπου 2
Ο διαβήτης τύπου 2 είναι η πιο συχνή μορφή διαβήτη. Παρουσιάζεται όταν το σώμα παράγει κάποια ποσότητα ινσουλίνης αλλά, είτε δεν επαρκεί ή δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Συνήθως είναι κληρονομικός και συχνά εμφανίζεται σε μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους ή σε υπέρβαρα άτομα. Αντιμετωπίζεται με υγιεινή διατροφή και τακτική σωματική άσκηση. Σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζονται και χάπια ή ενέσεις ινσουλίνης.
Ποιες είναι η συνέπειες του διαβήτη
Ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την καρδιά, τα μάτια , τα νεφρά , τα νεύρα ή τα πόδια. Με τη σωστή όμως θεραπευτική αγωγή ο κίνδυνος να εμφανιστούν τέτοιου είδους προβλήματα είναι μειωμένος. Διατηρώντας τα επίπεδα γλυκόζης όσο το δυνατόν πιο κοντά στα φυσιολογικά επίπεδα και ελέγχοντας παράλληλα τα επίπεδα χοληστερόλης καθώς και την αρτηριακή πίεση , ο διαβητικός μπορεί να παραμένει υγιής μακροπρόθεσμα.
Παράγοντες κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1:
δεν υπάρχουν, γνωστοί τουλάχιστον, παράγοντες κινδύνου.
Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2:
- Ηλικία >= 45 χρόνια.
- Αυξημένο σωματικό βάρος (ΔΜΣ >= 25 kgr/m2).
- Γενετική προδιάθεση (Συγγενείς 1ου βαθμού με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2).
- Καθιστική ζωή.
- Υπέρταση (ΑΠ>=140/90 mm/Hg).
- Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων (>= 250mg/dl).
- Χαμηλά επίπεδα HDL-χοληστερόλης (<=35 mg/dl).
- Ιστορικό αγγειοπάθειας.
Συμπτώματα διαβήτη
- Αυξημένη δίψα
- Υπερβολική διούρηση, ειδικά τη νύχτα
- Κούραση
- Έντονη πείνα που οδηγεί σε πολυφαγία
- Απώλεια βάρους
- Θολή όραση
Βάσεις της θεραπείας:
- Εφαρμογή ειδικής δίαιτας.
- Μείωση σωματικού βάρους.
- Αύξηση σωματικής άσκησης.
- Διακοπή καπνίσματος.
- Χορήγηση ινσουλίνης άμεσα, όταν με τα δισκία δεν επιτυγχάνεται καλή ρύθμιση.
- ¢ Εξατομικευμένη εκπαίδευση του ασθενούς από τους επαγγελματίες υγείας
- Περιοδικός έλεγχος από καρδιολόγο, οφθαλμίατρο, διαβητολόγο και με εκτέλεση διαφόρων εξετάσεων
Διατροφικές συστάσεις:
Ο διαβητικός πρέπει να προσλαμβάνει όσες θερμίδες χρειάζονται για να του εξασφαλίζουν ένα σωματικό βάρος τέτοιο που θα συμβάλει στην καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης, των λιπιδίων και της αρτηριακής πίεσης. Μια μείωση του βάρους κατά 5-9 κιλά, ανεξάρτητα από το αρχικό βάρος, βελτιώνει όλα τα παραπάνω. Ο ΔΜΣ πρέπει να προσεγγίζει το 22-25 . Έτσι αν κάποιος είναι υπέρβαρος θα πρέπει να χάσει βάρος ακολουθώντας μία σωστή δίαιτα και όχι μία αυστηρά υποθερμιδική δίαιτα.
Υδατάνθρακες
Απαραίτητη είναι η επιλογή υγιεινών υδατανθράκων όπως φρούτα και τρόφιμα ολικής αλέσεως καθώς και όσπρια. Η ίδια ποσότητα υδατανθράκων κάθε μέρα βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα. Ομοιόμορφη κατανομή υδατανθράκων καθ΄όλη τη διάρκεια της ημέρας Πχ. προσπαθήστε να τρώτε 1 φρούτο και όχι πολλά φρούτα μαζί ή συνδυάστε το φρούτο με γιαούρτι ή γάλα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις μερίδες των υδατανθράκων διότι ή υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην πρόσληψη βάρου.
Φυτικές ίνες
Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες. Η απορρόφηση των φυτικών ινών από τον οργανισμό είναι αργή, καθιστώντας έτσι τα επίπεδα σακχάρου σταθερά.
Καλές πηγές φυτικών ινών είναι : τα σιτηρά ολικής άλεσης (το πίτουρο έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες), Ψωμί, δημητριακά και ζυμαρικά ολικής άλεσης , αναποφλοίωτο (καφέ) ρύζι, ξηροί καρποί, όσπρια (όπως τα ξερά μπιζέλια, φασόλια, φακές) , φρούτα , λαχανικά , ροφήματα εμπορίου, φρούτων και λαχανικών, χωρίς πρόσθετη ζάχαρη και συντηρητικά, με μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες.
Λίπος
Μειώστε το συνολικό λίπος στην διατροφή σας .Περιορίστε την πρόσληψη κορεσμένων και τρανς λιπαρών. Η αυξημένη χοληστερίνη μπορεί να επιταχύνει την αρτηριοσκλήρυνση και τον σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας. Καταναλώστε μονοακόρεστα λιπαρά (πχ. ελαιόλαδο) και πολυακόρεστα λιπαρά (πχ. ξηροί καρποί), αποφύγετε τα τηγανητά, το βούτυρο, τη μαγιονέζα, τα αλμυρά σνακς κλπ.
Πρωτεΐνες
Η σύσταση για την πρόσληψη της πρωτεΐνης στη διατροφή των ατόμων με διαβήτη δε διαφέρει από αυτή για τον υπόλοιπο πληθυσμό. Η πρόσληψη πρέπει να είναι ίση με 10-20% των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών τόσο από ζωικές όσο και από φυτικές πηγές. Το ποσοστό αυτό βέβαια μπορεί να διαφοροποιηθεί σε περίπτωση νεφροπάθειας ή από την κλινική εικόνα και τις ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενούς .
Αλκοόλ
Η πρόσληψη αλκοόλ που επιτρέπεται (εφόσον είναι επιθυμητή στα άτομα με διαβήτη) είναι ίδια με αυτή για το γενικό πληθυσμό , 2 ποτά για άντρες και 1 για γυναίκες καθημερινά. Ένα ποτό ορίζεται ως μια μπύρα 240 ml, ένα ποτήρι κρασί 120 ml ή ένα ποτήρι αποσταγμένου ποτού 50 ml. Η πρόσληψη αλκοόλ σχετίζεται άμεσα με τον κάθε οργανισμό καθώς και με την πρόσληψη τροφής. Η αλκοόλη συχνά σχετίζεται με υπογλυκαιμικά επεισόδια και η κατανάλωσή της πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή. Οι θερμίδες που προσφέρει το αλκοόλ θα πρέπει να αφαιρούνται από τις θερμίδες του λίπους.
Αλάτι
Οι συστάσεις είναι ίδιες με τον υπόλοιπο πληθυσμό, 3 γραμμάρια/ημέρα, εκτός απ’ τις περιπτώσεις που υπάρχει υπέρταση ή ήπια νεφροπάθεια όπου μειώνονται σε 2,4 και 2 γραμμάρια αντίστοιχα.
Μικρές συμβουλές για διαβητικούς
- Αν είστε υπέρβαροι, χάστε βάρος
- Να είστε πιο δραστήριοι σωματικά
- Κόψτε το κάπνισμα
- Τρώτε υγιεινά
- Μειώστε την κατανάλωση ζάχαρης
- Τρώτε τακτικά γεύματα βασισμένα σε αμυλούχες τροφές (κυρίως ολικής αλέσεως)
- Τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά
- Τρώτε λιγότερα κορεσμένα ζωικά λιπαρά
- Μειώστε την κατανάλωση αλατιού
- Προσπαθήστε να πίνετε όσο το δυνατόν λιγότερο αλκοόλ